Parkinson Hastalığı: Belirtileri, Tedavi Yöntemleri ve Beslenme Önerileri

Parkinson Hastalığı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Dünya genelinde yaklaşık 10 milyon, ülkemizde ise 150 bin kişi Parkinson hastalığı ile mücadele ediyor. Liv Hospital Nöroloji Uzmanı Dr. Hatice Çil, bu hastalık hakkında bilinmesi gereken önemli bilgileri paylaşmaktadır. Parkinson hastalığı, beyinde hareketlerimizi kontrol eden hücrelerin bir kısmının hasar görmesi ve azalması (dejenerasyon) sonucu ortaya çıkan motor bulgularla kendini gösterir. Bu hücreler, sinir hücreleri arasında bilgi iletimi sağlayan dopamin adı verilen kimyasal bir madde salgılar. Beyinde yeterli dopamin üretilemediğinde, hareket ve duruş işlevleri etkilenerek Parkinson hastalığının belirtileri ortaya çıkmaktadır.

Parkinson Hastalığının Belirtileri

Parkinson’un en temel belirtileri arasında hareketlerde yavaşlama, hareket yeteneğinin azalması ve titreme yer almaktadır. Hastalık genellikle yavaş bir şekilde ilerler ve belirtilerin şiddeti ile ilerleme hızı hastadan hastaya değişiklik gösterebilir. Parkinson hastalığının en erken belirtileri arasında koku duyusunda kayıp veya azalma, uyku bozuklukları ve kabızlık bulunur. Bu belirtiler, hastalığın ilerleyen aşamalarında titreme ve hareketlerde yavaşlama gibi motor belirtilerle devam etmektedir.

Parkinson Erkeklerde Daha Yaygın

Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığından sonra en sık görülen nörodejeneratif hastalıktır. Yapılan araştırmalar, Parkinson hastalığının erkeklerde kadınlara göre biraz daha sık görüldüğünü ortaya koymaktadır. Bu hastalık tipik olarak orta ve ileri yaş grubunda, ortalama 60 yaş civarında başlar.

Parkinsonun En Önemli Belirtileri

• Titreme
• Hareketlerde yavaşlama
• Bir veya daha fazla uzuvda (kol veya bacak) kasılma
• Yürürken kolları sallamama
• Konuşurken mimikler ve jestler gibi hareketlerin kaybı
• Yavaş ve ufak adımlarla yürümek veya ayak sürüyerek yürüme
• Vücut duruşunun öne eğik hale gelmesi
• Yumuşak ve monoton sesle konuşma
• El yazısında küçülme ve okunaksız hale gelme
• Ağızdan salya sızması
• Yutkunma güçlüğü
• Halsizlik ve yorgunluk
• Ruh hali değişiklikleri ve depresyon
• Nedensiz sıkıntılar
• Kabızlık
• Aşırı terleme
• Tansiyon düşmesi
• Ağrı ve kas spazmları

Parkinson Tedavisinde Yeni Yöntemler

Parkinson hastalığının tedavisi, hastalığın teşhis edilmesinin ardından ağızdan verilen ilaçlarla başlar. Ancak hastalık ilerledikçe, bu ilaçlar yetersiz kalabilir ve daha sık veya daha yüksek dozlarda alınmaları gerekebilir; bu durum yan etkilerin artmasına yol açabilir. Bazı uygun hastalarda cerrahi müdahale, Parkinson hastalığının tedavisinde faydalı olabilir. Bilimsel çalışmalar, cerrahi tedavi sonrasında hastalık belirtilerinin %50 oranında azaldığını ve ilaç gereksiniminin %80 oranında düştüğünü göstermiştir. Ancak her hasta için bu oranlar bireysel olarak değişiklik göstermektedir.

Parkinson Tedavisinde Beyin Pili Etkili Mi?

Son yıllarda Parkinson hastalarında uygulanan beyin pili tedavisi, özellikle titreme ve hareketlerde yavaşlama gibi belirtilerde belirgin bir azalma sağlamaktadır. Ayrıca, ilaç kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan istemsiz hareketler de bu ameliyat sonrası kontrol altına alınabilmektedir.

Parkinson Evreleri Nasıldır?

Parkinson hastalığı, aşamalı bir seyir izler ve beş evreye ayrılabilir:

• Birinci Evre: Bulgular hafif seviyededir. Mimik ve yürüyüş bozukluklarını hastanın yakınları fark edebilir.
• İkinci Evre: Bulgular her iki tarafta da görülür. Bu aşamada duruş ve yürüyüş etkilenmiştir.
• Üçüncü Evre: Hastada denge bozukluğu ve düşmeler meydana gelir.
• Dördüncü Evre: Hasta zor da olsa yürüyebilir, ancak hareketlerde belirgin bir yavaşlama gözlemlenir. Kişi, tek başına yaşamını sürdüremez.
• Beşinci Evre: Hastanın durumu kritik hale gelir; hasta yatağa veya tekerlekli sandalyeye bağımlı bir yaşam sürer.

Tüm hastalarda bu evreler aynı şekilde görülmeyebilir ve geçişler farklılık gösterebilir.

Parkinson Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

Parkinson hastalarının beslenme düzeni, sebze ve meyve açısından zengin, zeytinyağlı yiyecekleri içermelidir. Ayrıca, düşme riski nedeniyle kemik erimesine karşı önlem almak önemlidir. Tedavi eden doktor, kalsiyum ve D vitamini değerlerini ölçerek uygun bir diyet önerisinde bulunabilir. Peynir, süt ve yoğurt tüketimi, kemik sağlığını korumak açısından büyük önem taşımaktadır. E vitamini ile ilgili bazı çalışmalar Parkinson hastalığını yavaşlattığını gösterse de henüz kesin bir veri yoktur. Ancak, antioksidan açısından zengin bir beslenme her durumda faydalı olacaktır. Ayrıca, B12 ve B6 vitaminleri beyin fonksiyonları için kritik öneme sahiptir. Bazı hastalarda yutma sorunları yaşanabilmektedir.