Meteorlar ve Meteor Yağmurları: Boyutları ve Atmosferle Etkileşimleri
Gece Gökyüzüne Bakarken Fark Ettikleriniz
Gece gökyüzüne bakarken, yıldızların yanı sıra meteorlar ve meteor yağmurlarını da gözlemlemiş olabilirsiniz. Ancak bu, meteorların küçük boyutlu nesneler olduğu anlamına mı geliyor? Hadi bunu birlikte açıklayalım.
Meteor terimi, atmosferde yanarak ışık yayan bir uzay çöpü parçasının oluşturduğu ışık çizgisini ifade eder. Ayrıca, bu enkaza meteoroid, Dünya’ya ya da başka bir gezegenin yüzeyine ulaşan kalıntılara ise meteorit denir. Meteoritler, oldukça geniş bir boyut aralığına sahiptir. Fakat, Dünya’nın karşılaştığı çöplerin büyük bir kısmı, Güneş sistemi içerisindeki kuyruklu yıldızlardan dökülen toz parçacıklarıdır. Bu tozlar genellikle oldukça küçük boyutlardadır.
Meteoroidler, atmosfere son derece yüksek hızlarla girerler; bu hız ortalama olarak 11 ila 72 kilometre/saniye arasında değişir. Uzay boşluğunda, bu hızla hareket etmek oldukça kolaydır çünkü durduracak herhangi bir engel yoktur. Ancak Dünya’nın atmosferi maddeyle doludur ve bu durum, hareket eden nesneler üzerinde büyük bir sürtünme yaratır.
Bu sürtünme, meteoroidin yüzeyini kaynama noktasına kadar ısıtır ve bu nedenle meteoroid, katman katman buharlaşmaya başlar. Peki, bir meteoroidin Dünya yüzeyine ulaşabilmesi için ne kadar büyük olması gerekmektedir?
Yüzeye ulaşan meteoroidlerin çoğu oldukça küçük boyutlardadır. Öyle ki, bu parçacıkların büyüklüğü mikroskobik döküntüler veya toz parçacıkları kadar olabilir. Ayrıca, görünür meteorlar oluşturacak kadar büyük olan meteoroidler için minimum boyut tahminleri değişiklik göstermektedir. Bunun nedeni, boyuttan başka çeşitli faktörlerin de bu süreçte etkili olmasıdır. Örneğin, bir meteoroidin giriş hızı, yüzeye ulaşma olasılığını etkileyen önemli bir unsurdur çünkü bu hız, sürtünme miktarını belirler.
Ancak genel olarak, bir meteoroidin Dünya yüzeyine ulaşması için en az bilye büyüklüğünde olması gerekmektedir. Daha küçük parçacıklar ise genellikle Dünya’nın yaklaşık 80 ila 120 kilometre yukarısındaki atmosferde yanarak yok olurlar.
Kaynaklar: How Stuff Works, Physics
İlginizi çekebilir:
