Hipertansiyon: Belirtileri, Önemi ve Korunma Yöntemleri

Kalbin Kanı Pompalarken Oluşan Basınç ve Hipertansiyonun Tanımı

Kalbin kanı vücuda dağıtırken damarlarda oluşturduğu basınç, normal sınırların üzerine çıktığında hipertansiyon olarak adlandırılır. Bu durum, genellikle fark edilmeden ilerleyen ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen kronik bir hastalıktır. Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı taramalar sonucunda, son dört yılda yaklaşık 278 bin bireye hipertansiyon tanısı konmuş ve bu hastaların %82’sinin tansiyon değerleri düzenli tedavi ve yaşam alışkanlıklarıyla kontrol altına alınmıştır.

Sağlık Bakanlığı’nın Çalışmaları ve Programları

Günümüzde, özellikle beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler ve yaşam biçimlerindeki hızlı dönüşüm, hipertansiyon gibi kronik hastalıkların yaygınlaşmasına neden olmaktadır. Bu nedenle, Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen çeşitli önleme ve kontrol programları hayata geçirilmiştir. Bunlar arasında Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı ile Türkiye Böbrek Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı yer almaktadır. Ayrıca, hastalıkların erken tanısı ve takibi için geliştirilen Hastalık Yönetim Platformu (HYP) uygulaması, hipertansiyon hastalarının düzenli izlenmesini ve tedavi süreçlerinin etkin yönetilmesini sağlamaktadır.

Dünya ve Türkiye’de Hipertansiyonun Durumu

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, dünya genelinde 1,3 milyar insan hipertansiyon ile yaşamaktadır ve her yıl 30-70 yaş arasındaki yaklaşık 11 milyon kişi bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu rakamlar, erken teşhisin ve düzenli tedavinin ne denli hayati öneme sahip olduğunu gösteriyor. Türkiye’de ise 2023 yılı verilerine göre, 15 yaş ve üzeri nüfusta hipertansiyon sıklığı %18,3 seviyesindedir ve yaş ilerledikçe bu oran artış göstermektedir.

Hipertansiyonun Kontrolü ve Tedavi Süreci

Dünyada ve ülkemizde, hipertansiyon farkındalığı henüz yeterince yüksek olmamakla birlikte, hastalıkla mücadelede en önemli adımların başında erken tanı ve düzenli takip gelmektedir. Güncel araştırmalar, Türkiye’de hipertansiyon tedavisi gören her beş hastadan birinin ilaçlarını düzenli kullanmadığını göstermektedir. Bu nedenle, hastaların yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçların düzenli kullanımı oldukça kritiktir.

Hipertansiyona Neden Olan Faktörler

Farklı yaş, cinsiyet ve yaşam koşullarına göre değişmekle birlikte, hipertansiyona yol açan temel risk faktörleri şunlardır:

• Yüksek tuz ve yağ tüketimi
• Yetersiz meyve ve sebze alımı
• Aşırı kilo ve obezite
• Düşük fiziksel aktivite
• Alkol kullanımı
• Tütün ve tütün ürünleri kullanımı
• Stres ve psikolojik baskılar

Hipertansiyonun Önlenmesi ve Kontrolü İçin Tavsiyeler

Kan basıncını sağlıklı seviyelerde tutmak ve hastalık riskini azaltmak için aşağıdaki önerilere dikkat edilmelidir:

• Sağlıklı beslenin: Tuz ve yağ oranı düşük, bol sebze ve meyve içeren diyetler tercih edin.
• Yeterli su tüketin: Günlük su ihtiyacınızı karşılayın.
• Tuz tüketimini azaltın: Günlük tuz alımını 5 gramın altında tutmaya özen gösterin.
• Tütün ve alkolden uzak durun: Sigara ve alkol kullanımını sınırlandırın veya tamamen bırakın.
• Düzenli egzersiz yapın: Haftada en az 150 dakika orta şiddette fiziksel aktivite gerçekleştirin.
• Aile hekiminize düzenli kontroller yaptırın: Kan basıncı ölçümlerini rutin hale getirin.
• İlaçlarınızı hekimin önerdiği şekilde kullanın: Tedavi sürecine sadık kalın ve düzenli takip olun.